“De werkelijkheid is dat wat blijft bestaan, ook als je het negeert.”
– Philip K. Dick
Een situatie met storing
Laten we beginnen met een herkenbare situatie:
Je presenteert enthousiast een voorstel op je werk. Je hebt het idee dat het echt iets kan bijdragen. Maar in de vergadering stuit je op bezwaren en je voorstel wordt niet goedgekeurd.
Bam. Daar zit je. Teleurgesteld, misschien zelfs een beetje boos of gekwetst. Wat nu?
De Slachtofferrol: rood denken
In het model noemen we dit de rode cirkel – ook wel de DIP-modus: Denken In Problemen. Deze manier van denken is vaak automatisch, maar niet altijd helpend.
Herkenbare gedachten in de slachtofferrol:
- “Bij mijn vorige baan lukte dit altijd.”
- “Ik zei toch dat het niet zou werken.”
- “Ze snappen de business gewoon niet.”
- “Het lag aan de vergadering; te weinig tijd, te veel punten.”
Deze gedachten richten zich op het verleden en verklaren waarom iets misging. Dat lucht soms even op, maar het zorgt er ook voor dat jijzelf buiten spel komt te staan. Je geeft je invloed weg.
En wat gebeurt er daarna?
Je trekt je terug, moppert tegen collega’s of besluit gewoon niets meer te doen.
Maar eerlijk is eerlijk: helpt het?
Niet echt.
“De enige manier om uit strijd te stappen, is de strijd niet langer te voeren.”
– Onbekend
Van verzet naar verantwoordelijkheid
De overgang naar de groene cirkel – oftewel DIM-denken: Denken In Mogelijkheden – begint met één cruciale stap: acceptatie.
En laten we daar meteen helder over zijn: acceptatie is geen berusting. Het is erkennen wat er is, inclusief je emoties, zodat je weer kunt kiezen wat je wél doet.
Dat ziet er zo uit:
“Ik ben teleurgesteld dat mijn collega’s mijn voorstel niet goed vonden.”
“Als ik eerlijk ben, had ik mijn voorbereiding beter kunnen doen.”
Door te benoemen wat je voelt én jouw aandeel erin te zien, ontstaat er ruimte. Je komt weer in het hier en nu. Vanuit die plek kun je weer richting kiezen:
- Misschien besluit je het voorstel te verbeteren.
- Misschien vraag je feedback aan collega’s.
- Of je laat het los, omdat het voor nu goed is zoals het is.
En ja: ook dat laatste kan een vorm van kracht zijn.
De keuze: DIP of DIM?
Bij elke situatie waarin iets tegenzit, kun je jezelf deze vraag stellen:
Ben ik aan het DIP-denken (problemen), of DIM-denken (mogelijkheden)?
De rode cirkel is comfortabel, maar passief.
De groene cirkel vraagt iets van je, maar geeft ook ruimte en regie terug.
Samenvattend:
| Gedrag | RODE CIRKEL – DIP | GROENE CIRKEL – DIM |
| Focus | Problemen & verleden | Mogelijkheden & nu |
| Rol | Slachtoffer | Verantwoordelijke |
| Emoties | Verzet, klagen, slachtofferschap | Acceptatie, eerlijkheid, actie |
| Resultaat | Situatie blijft of verslechtert | Kans op verbetering of rust |
Tot slot
Je hoeft het niet in één keer perfect te doen.
We zijn allemaal mensen. Maar volgende keer dat je merkt dat je aan het mopperen bent of denkt: “waarom overkomt dit mij weer?”, probeer dan eens stil te staan.
📍 Wat is de situatie echt?
📍 Wat voel ik?
📍 En welke stap kan ík nu nemen, vanuit verantwoordelijkheid?
Acceptatie is niet makkelijk, maar wel krachtig.
En weet: je hoeft het niet alleen te doen. Je WiseBuddy is er voor reflectie, inzichten en steun onderweg.
Wil je het model zelf toepassen op een situatie in jouw leven?
Binnenkort vind je hier een interactieve oefening waarmee je kunt ontdekken: zit ik in de rode of in de groene cirkel?
